Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Isaac Albeniz (1860-1909)
Συνθέτης της Ισπανικής Εθνικής Σχολής
Ισπανός πιανίστας και συθέτης.
Γεννιέται στο Καμπροντόν της Καταλονίας το 1860. Η πιανιστική του καριέρα αρχίζει, ως παιδί-θαύμα, μόλις από τα τέσσερα χρόνια του. Κάνοντας μαθήματα πιάνου προετοιμάζεται για τις εισαγωγικές εξετάσεις για το Ωδείο του Παρισιού, στις οποίες ενώ διακρίνεται δεν γίνεται δεκτός λόγω του νεαρού της ηλικίας κι έτσι αρχίζει τη φοίτησή του στο Ωδείο της Μαδρίτης. Δίνει ρεσιτάλ και συναυλίες σε διάφορες περιοχές, ώσπου, ως ανήσυχο πνεύμα, το σκάει σαν λαθρεπιβάτης σ’ ένα πλοίο για την Κόστα Ρίκα. Στα δεκαπέντε του χρόνια έχει δώσει συναυλίες σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Στην Ισπανία επιστρέφει άφραγκος, αλλά χάρη στην οικονομική ενίσχυση του Ισπανού βασιλιά, σπουδάζει αρχικά στη Λειψία και κατόπιν στο Βασιλικό Ωδείο των Βρυξελλών με υποτροφία και με δάσκαλο τον σπουδαίο Μόσλες. Πριν γίνει είκοσι ετών έχει αποκτήσει μια εντυπωσιακή πιανιστική τεχνική και έχει κάνει επίσης και μια επιτυχημένη τουρνέ με τον Ρουμπινστάιν. Στα 1883 συναντά τον συνθέτη και δάσκαλο Φελίπε Πεντρέλ, που τον παρακινείνα εμπνευστεί από την ισπανική μουσική παράδοση. Την ίδια χρονιά παντρεύεται τη μαθήτριά του Ροζίνα με την οποία αποκτούν τρία παιδιά. Μετακομίζουν στη Μαδρίτη, όπου ο Αλμπένιθ γρήγορα καθιερώνεται ως καθηγητήςπιάνου. Στα τριάντα του χρόνια πηγαίνει στο Παρίσι κι εκεί σπουδάζει σύνθεση με τον Ντ’ Εντί και τον Ντικά. Συνεχίζει επιτυχώς τις συναυλίες του, στις οποίες αποτυπώνεται το παίξιμό και η εντυπωσιακή τεχνική του και συγκρίνεται από το κοινό του με τον Λιστ και τον Ρουμπινστάιν (!) Έχει τιμηθεί με τον Μεγαλόσταυρο της Λεγεώνας της Τιμής στη Γαλλία. Πεθαίνει από νεφρική ανεπάρκεια το 1909 σε ηλικία μόλις 48 ετών. Ο τάφος του βρίσκεται στη Βαρκελώνη.
Ο Αλμπένιθ άρχισε να συνθέτει σε πολύ νεαρή ηλικία. Οι πρώτες του συνθέσεις δυστυχώς έχουν χαθεί. Αρχικά ήταν βαθειά επηρεασμένος από τον Μπαχ, τον Μπετόβεν, τον Σοπέν και τον Λιστ και αργότερα από τον Ιμπρεσιονισμό και τους Γάλλους συνθέτες. Στην πορεία όμως έδωσε στις συνθέσεις του το δικό του ύφος, πάντα με ισπανικό όμως χρώμα. Αυτός με τη σειρά του επηρέασε τον Ντεμπισύ και τον Ραβέλ, με τους οποίους είχε στενές φιλικές σχέσεις κατά την παραμονή του στο Παρίσι. Έχει γράψει πολυάριθμες πιανιστικές συνθέσεις, δυσκολότατες τεχνικά και απαιτητικές, οι οποίες είναι ποτισμένες με ισπανικό χρώμα και έχουν μόνιμη και εξέχουσα θέση στο παγκόσμιο ρεπερτόριο. Λανθασμένα κυριαρχεί στο ευρύ κοινό η αντίληψη πως ο Αλμπένιθ έχει γράψει μουσική για κιθάρα και είναι αλήθεια πως οι κιθαρίστες έχουν οικειοποιηθεί σε τέτοιο βαθμόκάποια από τα έργα του, ώστε τελικά ξεχνάμε πως ο συνθέτης τα έγραψε για πιάνο. Ωστόσο πολλά από τα έργα του όντως μεταγράφηκαν,λόγω του ισπανικού χρώματός τους, επιτυχώςγια κιθάρα από τον Λομπέτ, τον Τάρεγκα και άλλους. Μια τέτοια περίπτωση είναι το πασίγνωστο έργο του «Αστούριας». Εξαιρετικές είναι και οι ορχηστρικές του συνθέσεις «Ισπανική Σουϊτα», «Ταξιδιωτικές αναμνήσεις», «Ισπανική Ραψωδία», «Καταλονία», «Κοντσέρτο Φαντάστικο» κ.α. Έγραψε επίσης θαρθουέλες (ισπανικές μονόπρακτες όπερες), «Ισπανικά τραγούδια», το πιανιστικό αριστούργημα «Ιμπέρια», μιά σειρά από 12 κομμάτια που αποτελούν τον μουσικό χάρτη της πατρίδας του, που είναι και το κύκνειο άσμα του. Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα αφιέρωσε ένα ποίημά του στον Αλμπένιθ με τίτλο «Επιτάφιος».
«…είναι παθιασμένος και φλογερός ερμηνευτής, ο οποίος άλλοτε εκφράζεται ποιητικά κι άλλοτε σχεδόν κακομεταχειρίζεται το πιάνο, κοντολογίς κάποιος ο οποίος παρασύρει και συναρπάζει τον ακροατή του»
Κριτικός μουσικής
