Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Ser John Tavener (1944-2013)
«Ο Τάβενερ συγκαταλέγεται μεταξύ των καλύτερων δημιουργικών ταλέντων
της γενιάς του»
Times of London
Βρετανός συνθέτης και οργανίστας.
Ο Τζον Τάβενερ γεννιέται στο Γουέμπλεϊ του Λονδίνου το 1944. Ο πατέρας του είναι οργανίστας σε εκκλησία. Έχει την ευκαιρία να παρακολουθεί μουσικές παραστάσεις με έργα αξιόλογων συνθετών, τα οποία τον επηρεάζουν και τον οδηγούν στα όμορφα μουσικά μονοπάτια κι έτσι αποφασίζει να ασχοληθεί με τη μουσική. Γίνεται μέλος της σχολικής χορωδίας και παίρνει μαθήματα πιάνου, οργάνου και θεωρητικών. Αρχίζει να συνθέτει. Εισάγεται στη Βασιλική Ακαδημία της Μουσικής στο Λονδίνο και πολύ σύντομα εγκαταλείπει τις σπουδές στο πιάνο για να αφωσιωθεί στη σύνθεση. Παίρνει τη θέση του Οργανίστα και του Χοράρχη στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο Κένσιγκτον.
Το 1968 αναδεικνύεται ως συνθέτης με τη δραματική του καντάτα The Whale, βασισμένη στην ιστορία του προφήτη Ιωνά και του κήτους από την Παλαιά Διαθήκη. Βαπτίζεται Ορθόδοξος Χριστιανός. Η ορθόδοξη θεολογία και οι λειτουργικές παραδόσεις της Ορθοδοξίας επηρεάζουν σημαντικά το έργο του. Μελετά και μελοποιεί γραπτά κείμενα των πατέρων της Εκκλησίας και τη λειτουργία του Ιωάννη του Χρυσοστόμου.
Αρχίζει να διδάσκει σύνθεση στο TrinityCollege of Music στο Λονδίνο. Κάνει έναν σύντομο γάμο με την ελληνίδα χορεύτρια Βικτώρια Μαραγκοπούλου και είκοσι περίπου χρόνια μετά παντρεύεται την M. Schaefer με την οποία αποκτά τρία παιδιά. Σε όλη του τη ζωή έχει κακή υγεία η οποία τον οδηγεί το θάνατο το 2013 στο Ντόρσετ. Η κηδεία του πραγματοπιείται στον Καθεδρικό Ναό του Winchester με ορθόδοξη ακολουθία, όπου του αποδίδει φόρο τιμής ο τότε πρίγκιπας της Ουαλίας Κάρολος.
Είναι γνωστός για τα μινιμαλιστικά του έργα θρησκευτικής μουσικής. Η μουσική του είναι πλούσια σε φαντασία, εκλεκτική σε εκφραστικά μέσα και με βαθιά θρησκευτικότητα. Παρότι τα παλαιότερα έργα του είναι επηρεασμένα από τον Στραβίνσκι και από τον Μεσιάν, η μεταγενέστερη μουσική του είναι συνήθως διατονική. Ορισμένοι σχολιαστές διακρίνουν μία ομοιότητα με τα έργα του Άρβο Περτ από την κοινή θρησκευτική θεματολογία τους, ως τις τεχνικές λεπτομέρειες του μήκους των μουσικών φράσεων, του διατονισμού και της χρήσης των κρουστών. Το νεώτερο έργο τουείχε μετακινηθεί από τη διάφανη απλότητα της δεκαετίας του 1980 προς ένα πολύ πιο κορεσμένο αρμονικά ύφος. Το έτος 2000 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ιππότη «για τις υπηρεσίες του στη μουσική», ενώ έχει κερδίσει και το σημαντικό βρετανικό βραβείο IvorNovellο. Έγραψε όπερες, ορχηστρικά και χορωδιακά έργα, μουσική δωματίου, φωνητικές και πιανιστικές συνθέσεις. Ανάμεσα στα έργα του ξεχωρίζουν το Κέλτικο Ρέκβιεμ, Ο Αμνός, Ο Ακάθιστος των Ευχαριστιών, The PtotectingVeil, Song for Athene, Eternity’s Sunrise πάνω σε ποίηση του William Blake που το αφιέρωσε στη μνήμη της πριγκίπισσας Νταϊάνα και το TheVeil of the Temple, που η διάρκειά του είναι πάνω από επτά ώρες!!
«Έφτασα σε ένα σημείο όπου όλα όσα έγραψα ήταν τρομερά λιτά και κρυμμένα από το τονικό σύστημα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ένιωσα την ανάγκη, τουλάχιστον στη μουσική μου, να γίνω περισσότερο οικουμενιστικός:
να παίρνω άλλα χρώματα, άλλες γλώσσες»
Ser John Tavener
«Ο Tavener έχει ένα πολύ σπάνιο χάρισμα ως συνθέτης:
να φέρνει το κοινό σε βαθιά σιωπή»
John Rutter
Συνθέτης
