Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Niels Gade (1817-1890)
Ο Εθνικός συνθέτης της Δανίας
Δανός συνθέτης, μαέστρος, οργανίστας, βιολιστής και δάσκαλος.
Ο Νιλς Γκάντε γεννιέται το 1817 στην Κοπεγχάγη. Ο πατέρας του είναι ξυλουργός και κατασκευαστής μουσικών οργάνων. Λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης της οικογένειάς του, δεν λαμβάνει επιπλέον μουσικές γνώσεις από τις υποχρεωτικές σχολικές, παρά το έντονο μουσικό του ενδιαφέρον. Στα 15 του χρόνια ξεκινά και επίσημα μαθήματα βιολιού με τον Φ. Βεξχάλ, μέλος της Βασιλικής Ορχήστρας της Δανίας, ενώ θεωρητικά μαθήματα και σύνθεση με τον Αν. Μπέργκεν, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και λαογράφος και περνά στον νεαρό Νιλς το ενδιαφέρον του για την παραδοσιακή μουσική και τη λογοτεχνία της Δανίας. Αρχίζει κιόλας να συνθέτει. Με τη Συμφωνική Εισαγωγή «Echoes of Ossian» τραβάει την προσοχή και τον ενδιαφέρον του κοινού και βραβεύεται από τη Νέα Μουσική Εταιρία της Κοπεγχάγης. Λίγο αργότερα ο γνωστός εκδότης Μπράιτκοπφ εκδίδει το έργο. Η Συμφωνία του αριθμός 1 δε γίνεται δεκτή στη Δανία κι έτσι ο Γκάντε στέλνει το έργο του στον Μέντελσον, ο οποίος ενθουσιάζεται και ενθαρρύνει τον νεαρό συνθέτη παρουσιάζοντας το και διευθύνοντάς το στο Γκεβάντχαους της Λειψίας. Λαμβάνοντας μια κρατική επιχορήγηση μετακομίζει στη Λειψία όπου ο Μέντελσον τον προσλαμβάνει ως βοηθό μαέστρο και ως καθηγητή στο Ωδείο. Οι συνθέσεις της περιόδου αυτής είναι φανερά επηρεασμένες από το στυλ του Μέντελσον. Εκεί γνωρίζεται και συνδέεται φιλικά με τον Σούμαν. Μετά το θάνατο του Μέντελσον γίνεται ο βασικός μαέστρος της ορχήστρας του Γκεβάντχαους, αλλά αναγκάζεται να επιστρέψει στην Κοπεγχάγη όταν ξεσπά ο πόλεμος μεταξύ Πρωσίας και Δανίας το 1848. Στη γενέτειρά του ο Γκάντε γνωρίζει τον συνθέτη και μαέστρο Κ. Γκούρλιτ με τον οποίο έμειναν φίλοι μέχρι το τέλος της ζωής τους. Γίνεται διευθυντής με ιδιαίτερη επιτυχία στη Μουσική Εταιρία της Κοπεγχάγης, μια θέση που διατηρεί μέχρι το θάνατό του. Ασχολείται με τη μουσική ζωή της πόλης του διοργώνοντας συναυλίες και παίζοντας εκκλησιαστικό όργανο σε τελετές.Ιδρύει μια ορχήστρα και μια χορωδία που δίνουν πολλές παραστάσεις, μέσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και πρεμιέρες δικών του έργων. Το 1852 παντρεύεται την Έμμα Χάρτμαν, την κόρη του οργανίστα του καθεδρικού ναού της Κοπεγχάγης, χάρη της οποίας γράφει δύο υπέροχα έργα «Φαντασία – Άνοιξη» για χορωδία, πιάνο και ορχήστρα και τη «Συμφωνία αρ. 5» σε ρε ελάσσονα. Δυστυχώς όμως, η σύζυγός του πεθαίνει πολύ σύντομα και ξαναπαντρεύεται. Λίγο αργότερα αναλαμβάνει τη θέση του Διευθυντή στο Ωδείο της Κοπεγχάγης μαζί με τον πρώην πεθερό του Χάρτμαν και τον Πάουλι. Το 1866 γίνεται διευθυντής της Νέας Ακαδημίας Μουσικής της Κοπεγχάγης, όπου για πολλά χρόνια διδάσκει ιστορία της μουσικής και σύνθεση. Ανάμεσα στους μαθητές του συγκαταλέγονται οι κατοπινοί σπουδαίοι Σκανδιναβοί συνθέτες Γκρίγκ και Νίλσεν, τους οποίους ενθάρρυνε και επηρρέασε πάνω στο φολκλορικό μουσικό στοιχείο. Τα εκπαιδαυτικά και διοικητικά του καθήκοντα που είναι αυξημένα, του επιτρέπουν πλέον να ασχολείται με τη σύνθεση μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Πεθαίνει στην Κοπεγχάγη το 1890.
Ο Νιλς Γκάντε θεωρείται ο πιο σημαντικός μουσικός της Δανίας του 19ου αιώνα. Οι συνθέσεις του χωρίζονται σε δύο περιόδους σχετικά με το ύφος τους: στις πρώιμες που είναι διαποτισμένες με το μουσικό εθνικιστικό πνεύμα και στις ώριμες που είναι επηρεασμένες από τον Σούμαν και τον Μέντελσον και διαθέτουν γοητεία και ευστροφία. Έχει γράψει συμφωνίες, εισαγωγές, σουίτες, την όπερα – μπαλέτο «Νεραϊδογητειά», έργα για πιάνο, μουσική δωματίου, καντάτες και τραγούδια. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι το «Elverskud» (=Η κόρη του Βασιλιά Elf), γραμμένο για 3 φωνές, χορωδία και ορχήστρα, που έχει στοιχεία από τη λαογραφία της Δανίας.
|
|
Χειρόγραφο του Νιλς Γκάντε
