Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Nicolai Rimsky – Korsakov (1844-1908)
«Έχω αφήσει με τόση χαρά τη στρατιωτική μου θητεία ως αξιωματικός στο
Αυτοκρατορικό Ρωσικό Ναυτικό. Πάντα ήμουν μουσικός επίσημα και αδιαμφισβήτητα»
Nicolai Rimsky – Korsakov
Ο Στρατιωτικός-Μουσικός, μέλος της «Ομάδας των 5»
Ρώσος συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας.
Γεννιέται τον Μάρτιο του 1844 στο Τίχβιν της Ρωσίας σε μια αριστοκρατική οικογένεια, η οποία τον κατηύθυνε προς τις στρατιωτικές σπουδές κι έτσι ξεκινάει την σταδιοδρομία του ως αξιωματικός του Ναυτικού. Παίρνει τα πρώτα μαθήματα πιάνου και σύνθεσης στα 15 του χρόνια. Τότε ακριβώς γνωρίζεται με τον συνθέτη Μπαλάκιρεφ, έναν άντρα με μεγάλη μουσική κουλτούρα και ο οποίος τον καθοδηγεί να γράψει μια συμφωνία. Ανάμεσα στα ναυτικά του ταξίδια σε διάφορα μέρη του κόσμου, γράφει μουσική, καθώς εμπνέεται από τη θάλασσα και χρησιμοποιεί θέματα παρμένα απ’ την υδάτινη ομορφιά. Ο Μπαλάκιρεφ, τον επηρεάζει ως προς τον τρόπο γραφής του και τον φέρνει σε επαφή με τον Μποροντίν, τον Κούι και τον Μουσόργκσκι. Σε λίγο καιρό, όλη η Ρωσία θα μιλάει γι’ αυτή τη Μουσική Ομάδα που στόχο της έχει να προβάλλει στοιχεία από τη λαϊκή μουσική της πατρίδας της, αναμεμειγμένα με τη μουσική της Δύσης και μ’ αυτόν τον τρόπο να εδραιώσει τη μουσική ανεξαρτησία της Ρωσίας από την Ευρώπη.
Η φήμη του Κόρσακοφ αρχίζει να εξαπλώνεται κι έτσι γίνεται καθηγητής αρμονίας, ενορχήστρωσης και σύνθεσης στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης. Ο ίδιος νιώθοντας ότι δεν είναι επαρκείς οι γνώσεις του, παρακολουθείμαθήματα αντίστιξης και φούγκας, παίρνει μουσικές συμβουλές από τον Μπαλάκιρεφ και επαγγελματικές κατευθύνσεις από τον Τσαϊκόφσκι. Στα 30 του χρόνια εγκαταλείπει την καριέρα του ως Ναυτικός και κατευθύνεται προς τη διεύθυνση ορχήστρας. Διορίζεται διευθυντής της Σχολής Ελεύθερης Μουσικής στην Αγία Πετρούπολη, υπηρετεί ως διευθυντής συναυλιών στο παρεκκλήσι του δικαστηρίου, ως διευθυντής των ρωσικών συμφωνικών συναυλιών μεταξύ 1886 και 1900, πρωτοστατεί στις συναυλίες της ρωσικής μουσικής στην Παγκόσμια Έκθεση στο Παρίσι, γίνεται συντάκτης και επικεφαλής μιας μοναδικής εκδοτικής επιχείρησης που χρηματοδοτείται από τον Ρώσο βουλευτή Μπελάιεφ και αφιερώνεται αποκλειστικά στην έκδοση μουσικής από Ρώσους συνθέτες. Ο Ρίμσκι-Κόρσακοφ πέθανε, μετά από σοβαρές κρίσεις στηθάγχης, στο Λιούμπενσκ το 1908. Είναι θαμμένος στο Κοιμητήριο Τίχβιν της Μονής Αλέξανδρου Νιέφσκι στην Αγία Πετρούπολη, δίπλα στους τάφους των Ρώσων συνθετών Μουσόργκσκι, Μποροντίν, Κούι, Γκλίνκα και Τσαϊκόφσκι.
Είναι ο σημαντικότερος θεωρητικός της «Ομάδας των 5». Λιγότερο ταλαντούχος από τους συναδέλφους του – τους υπόλοιπους 4 – κατόρθωσε ωστόσο να τους ξεπεράσει όλους στην τέχνη της καθαρής και πλούσιας ενορχήστρωσης και σήμερα η μουσική του συνοψίζει για μας τη λαμπρότητα και το μεγαλείο της τσαρικής Ρωσίας. Το ύφος του συνδυάζει στοιχεία των ρωσικών λαϊκών τραγουδιών με εξωτικά αρμονικά, μελωδικά και ρυθμικά στοιχεία σε μια πρακτική που είναι γνωστή ως μουσικός Οριενταλισμόςαποφεύγοντας έτσι τις παραδοσιακές μεθόδους της δυτικής σύνθεσης. Αντλεί την έμπνευσή του από την κλασική ρωσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα, τα λαϊκά διηγήματα και τα παραδοσιακά ρωσικά παραμύθια και την ιστορία της Ρωσίας. Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές της εθνικής ρωσικής μουσικής.Τα έργα του έχουν ρυθμική ζωντάνια και δραματικότητα. Είναι μοναδικός στο συνδυασμό των οργάνων που αποτελούν την πλούσια ορχήστρα του. Στον τομέα αυτό μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον Μπερλιόζ, το μέγα ενορχηστρωτή. Υπήρξε εξαιρετικά παραγωγικός συνθέτης. Έγραψε 15 όπερες, ανάμεσά του ο «Ιβάν ο τρομερός» και «Ο χρυσός πετεινός», μουσική δωματίου, κοντσέρτα, την πασίγνωστη «Σεχραζάντ», το «Ισπανικό Καπρίτσιο», το «Μεγάλο Ρωσικό Πάσχα», το οποίο ο ίδιος χαρακτήριζε ως «ένα χρονικό της μουσικής ζωής μου» και το αφιέρωσε στη μνήμη των Μουσόργκσκι και Μποροντίν. Έγραψε διδακτικά βιβλία για την αρμονία και την ενορχήστρωση καθώς και αυτοβιογραφία.Ανάμεσα στους μαθητές του συγκαταλέγονται οιΠροκόφιεφ, Γκλαζουνόφ, Στραβίνσκι και Ρεσπίγκι.
«Σε κάθε νέα μου δουλειά προσπαθώ να κάνω κάτι που είναι καινούριο για μένα. Από τη μια πλευρά σκέφτομαι πως με τον τρόπο αυτό η μουσική μου θα διατηρήσει τη φρεσκάδα και το ενδιαφέρον της, ενώ την ίδια στιγμή νιώθω περήφανος καθώς πιστεύω ότι οι πολλές όψεις και οι αλλαγές διάθεσης και στυλ θα πρέπει να είναι μέσα στις δυνατότητές μου»-
Nicolai Rimsky – Korsakov
Ο τάφος του Ρίμσκυ-Κόρσακοφ
