John Cage (1912-1992)
«Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι φοβούνται τις νέες ιδέες.
Εγώ φοβάμαι τις παλιές»
John Cage
Ο Εφευρέτης
Αμερικανός πειραματιστής συνθέτης και θεωρητικός, φιλόσοφος, ποιητής, εικαστικός καλλιτέχνης. Ο Τζων Κέιτζ γεννιέται το 1912 στο Λος Άντζελες από γονείς με ανήσυχο πνεύμα – ο πατέρας του είναι εφευρέτης και η μητέρα του δημοσιογράφος. Παίρνει τα πρώτα μαθήματα μουσικής σε ηλικία εννέα ετών, όταν αρχίζει ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου. Η αγάπη του όμως βρίσκεται στη μελέτη και στα βιβλία και δηλώνει πως θέλει να γίνει συγγραφέας. Για το σκοπό αυτό, οι γονείς του τον γράφουν στο Pomona College, το οποίο εγκαταλείπει σύντομα θεωρώντας ότι δεν μπορεί να γίνει συγγραφέας με τις συγκεκριμένες σπουδές. Κατευθύνεται στην Ευρώπη όπου ασχολείται με διάφορα είδη τέχνης, όπως αρχιτεκτονική, ζωγραφική, ποίηση, μουσική. Εντυπωσιάζεται από τη μουσική του Χίντεμιθ και του Στραβίνσκυ, ενώ αργότερα ανακαλύπτει τον Μπαχ. Έχει την τύχη να διδαχθεί από τον Σένμπεργκ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες και τον Κάουελ των οποίων η επιρροή είναι μεγάλη κι έτσι αποφασίζει να ασχοληθεί σοβαρά με τη μουσική. Παράλληλα με τις πολλές και ενδιαφέρουσες ασχολίες του Σπουδές στη Ινδική φιλοσοφία και το Βουδισμό), αρχίζει να γράφει μουσική για μια ομάδα μοντέρνου χορού και πειραματίζεται στην ιδέα των μη συμβατικών οργάνων. Αντλεί στοιχεία από κάθε καλλιτεχνικό χώρο και παίζει καταλυτικό ρόλο στην διαμόρφωση ενός από τα πιο κύρια χαρακτηριστικά της Αμερικάνικης Αvant garde, της διακαλλιτεχνικότητας. Ένα γνήσιο διακαλλιτεχνικό προϊόν είναι και το «Theater Piece Νο. 1», αφού στην ουσία πρόκειται για ένα παραστασιακό γεγονός που συντέθηκε με την συμβολή επιμέρους καλλιτεχνικών συνδρομών, στο οποίο συμμετέχουν εικαστικοί καλλιτέχες, οπαδοί του αφηρημένου εξπρεσιονισμού και της Ποπ Αρτ, ποιητές, συγγραφείς, καθηγητές, πιανίστες και συνθέτες πειραματικής μουσικής. Μετά από μια παράσταση του 1949 στοCarnegie Hall της Νέας Υόρκης, ο Κέιτζ λαμβάνει μια επιχορήγηση από το Ίδρυμα Guggenheim, η οποία του επιτρέπει να κάνει ένα ταξίδι στην Ευρώπη, όπου γνωρίζει συνθέτες όπως ο Μεσσιάν και ο Μπουλέ.
Ο Κέιτζ είναι συνδεδεμένος με το Πανεπιστήμιο Wesleyan και συνεργάστηκε με μέλη του Μουσικού του Τμήματος από τη δεκαετία του 1950 μέχρι τον θάνατό του το 1992. Το 1960 ο συνθέτης διορίζεται συνεργάτης στη σχολή του Κέντρου Προχωρημένων Σπουδών στις Φιλελεύθερες Τέχνες και Επιστήμες στο Wesleyan, όπου διδάσκειμαθήματα πειραματικής μουσικής. Έκανε έναν γάμο με τη ζωγράφο Ξένια Κέιτζ
Ο Κέιτζ είναι ίσως περισσότερο γνωστός για την σύνθεση του «4.33΄΄», έργο το οποίο εκτελείται χωρίς να παιχτεί ούτε μια νότα. Το περιεχόμενο της σύνθεσης αυτής σκοπεύει να συμπεριλάβει τους ήχους του περιβάλλοντος που ακούν οι ακροατές καθώς αυτό παίζεται, παρά ως 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα σιωπής. Το κομμάτι αυτό υπήρξε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες συνθέσεις του 20ου αιώνα. Μια άλλη διάσημη δημιουργία του Κέιτζ είναι το “prepared piano”, το λεγόμενο «προετοιμασμένο πιάνο» -ένα πιάνο όπου ο ήχος του μεταβάλλεται τοποθετώντας χρηστικά αντικείμενα στις χορδές του, για το οποίο έγραψε έναν αριθμό χορευτικών έργων και μερικές συνθέσεις, με πιο γνωστή από αυτές τη «Sonatas and Interludes».
Θεωρείται πρωτεργάτης του Αλεατορισμού (μουσική του τυχαίου), της ηλεκτρονικής μουσικής και της αντισυμβατικής χρήσης των μουσικών οργάνων.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υποφέρει από αρτηριοσκλήρωση και ισχυαλγίες. Πεθαίνει από εγκεφαλικό επεισόδιο στη Νέα Υόρκη το 1992. Σύμφωνα με επιθυμία του, αποτεφρώνεται και οι στάχτες του σκορπίζονται στο βουνό Ραμάπο.
Υπήρξε μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών.
«Η μουσική είναι ένα άσκοπο παιχνίδι, το οποίο αποτελεί μια επιβεβαίωση της ζωής – όχι μια προσπάθεια για να φέρει τάξη στο χάος, ούτε να προτείνει διορθώσεις στη δημιουργία, αλλά απλά ένας τρόπος να ξυπνήσουμε σ’ αυτήν ακριβώς τη ζωή που ζούμε»
«Οι άνθρωποι που άκουγαν την μουσική μου είχαν καλύτερα πράγματα να πουν για αυτήν, από τους ανθρώπους που έβλεπαν τους πίνακες μου»
John Cage
Η σύνθεση του Cage «4.΄33΄΄»
