George Gershwin (1898-1937)
«Φήμες περί υψηλής κουλτούρας γελοίες. Θέλω να γράψωεπιτυχίες»
George Gershwin
Αμερικανός συνθέτης και πιανίστας ρωσικής καταγωγής.
Ο Τζωρτζ Γκέρσουιν γεννιέται το 1898 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης από οικογένεια Ρώσων μεταναστών. Η οικογένειά του δεν έχει σχέση με τη μουσική, αλλά με την αγορά ενός μεταχειρισμένου πιάνου για τον αδερφό του, το ερέθισμα για τον ζωηρό και απείθαρχο Τζωρτζείναι τεράστιο. Μετά από πειραματισμούς και ερασιτεχνικές προσπάθειες δύο χρόνων, αποφασίζει να αρχίσει μαθήματα με τον διακεκριμένο πιανίστα και καθηγητή CharlesHambitzer, ο οποίος δεν δέχεται αμοιβή, καθώς διακρίνει τις καταπληκτικές δεξιότητες του νεαρού Τζωρτζ. Παρά την καθοδήγηση για τους κορυφαίους μουσουργούς του παρελθόντος και την κλασική μουσική παιδεία, ο Γκέρσουιν βρίσκει ενδιαφέρον στη δημοφιλή μουσική της εποχής του και επεκτείνει τις γνώσεις του στην αρμονία, ώστε να ανταποκριθεί όπως αρμόζει στη νέα μουσική.
Στα δεκαπέντε του χρόνια εγκαταλείπει το σχολείο και εργάζεται για τρία χρόνια ως πιανίστας και διαφημιστής τραγουδιών τηςμουσικής εταιρείας του Τζερόμ Ρέμικ. Η πολύωρη και καθημερινή εξάσκησή του στην εκτέλεση τραγουδιών επιδρά ευεργετικά στην τεχνική και στο παίξιμό του, το οποίο βελτιώνεται σημαντικά μέσα από την καθημερινή εμπειρία. Έφηβος ακόμη, είναι αναγνωρίσιμος ως ένας από τους πλέον ταλαντούχους πιανίστες της Νέας Υόρκης και σύντομα αναλαμβάνει την πιανιστική συνοδείαδημοφιλών τραγουδιστών της εποχής. Τώρα ακριβώς νιώθει έτοιμος για τη δική του μουσική δημιουργία και ξεκινά να γράφει τα δικά του τραγούδια, και τις πρώτες συνθέσεις του. Πολύ γρήγορα αναγνωρίζονται οι ικανότητές του στη σύνθεση. Παράλληλα εργάζεται και ως πιανίστας στα έργα του Μπρόντγουεϊ, όπου σύντομα παρουσιάζονται και δικά του έργα. Μία από τις πρώτες και μεγάλες του επιτυχίες είναι το τραγούδι Swannee το οποίο ηχογραφείται την επόμενη χρονιά και του αποφέρει σημαντικά οικονομικά κέρδη. Τα επόμενα χρόνια, ο Γκέρσουιν συνθέτει αρκετά τραγούδια για θεατρικές επιθεωρήσεις, εξασφαλίζοντας συμβόλαιο με τον παραγωγό Τζορτζ Γουάιτ για πέντε ετήσιες παραγωγές του Μπρόντγουεϊ. Στα τέλη του 1923, ο μαέστρος Πολ Γουάιτμαν ζητάαπό τον Γκέρσουιν να συνθέσει μουσική για ένα πολυδιαφημισμένη συναυλία, η οποίαπεριγραφόταν ως «Πείραμα στη Μοντέρνα Μουσική». Αποτέλεσμα της συνεργασίας τους είναι το πασίγνωστο έργο του για πιάνο και ορχήστρα «Rapsody in blue», που πρωτοπαρουσιάζεται στο Aeolian Concert Hall της Νέας Υόρκης, και καταφέρνει να εξασφαλίσει θερμή υποδοχή από κοινό και κριτικούς. Συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες συνθέσεις του, εισάγοντας ουσιαστικά τζαζ ήχους και συγκοπτόμενους ρυθμούς, στο πλαίσιο της συμφωνικής μουσικής και εξασφαλίζει στον Γκέρσουιν διεθνή φήμη αποτελώντας μία από τις πλέον ηχογραφημένες ορχηστρικές συνθέσειςτου 20ου αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ενορχηστρώθηκε από τον ίδιο, αλλά από τον Ferde Grofé για συμφωνική ή τζαζ ορχήστρα.
Στα επόμενα χρόνια, η φήμη του εξαπλώνεται καταλαμβάνοντας ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους Αμερικανούς συνθέτες της εποχής. Ταξιδεύει στην Ευρώπη και έρχεται σε επαφή με τους Ραβέλ, Μπεργκ, Προκόφιεβ. Οι εντυπώσεις απ’ τα ταξίδια του απεικονίζονται στο επίσης δημοφιλές έργο του «Ένας Αμερικάνος στο Παρίσι». Για να βελτιώσει ακόμη περισσότερο τις επιδόσεις του στη σύνθεση, αρχίζει μαθήματα με τον Joseph Schillinger. Συνεχίζει να συνθέτει έργα που τον καθιερώνουν και που κάνουν εντύπωση για τα νεωτερίστικα στοιχεία τους. Γράφει ένα υπέροχο κοντέρτο για πιάνο και ορχήστρα σε τζαζ ήχους, χωρίς τζαζ όργανα στην ορχήστρα. Μία όπερα επίσης, σε λιμπρέτο του αδερφού του, η οποία είναι η πρώτη όπερα Αμερικανού συνθέτη που παίζεται αργότερα στη Σκάλα του Μιλάνου.
Τα πρώτα σημάδια της ασθένειας που τον οδηγεί τάχιστα στον θάνατο είναι ορατά. Πρόκειται για δυνατούς πονοκεφάλους και έντονη απώλεια μνήμης. Πεθαίνει τον Ιούλιο του 1937 από όγκο στον εγκέφαλο και συγλονίζει την Αμερικανική κοινή γνώμη, καθώς ήταν μέχρι το τέλος ακμαιότατος και πολλά υποσχόμενος. Είναι θαμμένος στο κοιμητήριοτου Westchester Hills Cemetery. Το 1983, το Θέατρο Ούρις του Μπρόντγουεϊ μετονομάστηκε σε Θέατρο «Τζωρτζ Γκέρσουιν» προς τιμή του, ενώ το 2007 η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσσου καθιέρωσε το βραβείο Γκέρσουιν, το οποίο απονέμεται ετησίως σε συνθέτες για τη συνολική προσφορά τους στη μουσική. Το 2006 τιμήθηκε επίσης με την είσοδό του στο «Long Island Music Hall of Fame».
Έγραψε μουσική κυρίως για μιούζικαλ και για κινηματογραφικές ταινίες. Στα έργα που μας κληροδότησε η ανάμειξη του πρωτόγονου με το έντεχνο τα δίνει μοναδικότητα γοητεία και δε μειώνει ούτε στο ελάχιστο την αξία τους.
«Γιατί θες να γίνεις δεύτερης κατηγορίας Ραβέλ , όταν είσαι πρώτης κατηγορίας Γκέρσουιν;»
Maurice Ravel
όταν ο Γκέρσουιν τον ρώτησε αν τον θέλει για μαθητή του
