Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Francisco Tárrega (1852-1909)
Ο Πατέρας της κλασικής κιθάρας
Ισπανός συνθέτης και κιθαριστής της ρομαντικής περιόδου, δημιουργός της νέας σχολής κιθάρας.
Ο Τάρεγκα γεννιέται στο Βιγιαρεάλ της Ισπανίας από πατέρα που ερμήνευε Φλαμένκο με την κιθάρα του. Όταν ο μικρός έμενε μόνος του στο σπίτι έπαιρνε την κιθάρα και προσπαθούσε να δημιουργήσει τους όμορφους ήχους που είχε ακούσει. Ως αφορμή ένα ατύχημα στα μάτια του και κυνδυνεύοντας να χάσει την όρασή του, ο πατέρας αποφασίζει να μετακομίσει η οικογένεια στη περιοχή της Βαλένθια για να παρακολουθήσει μαθήματα μουσικής, επειδή ως μουσικός θα μπορούσε να κερδίσει τα προς το ζην, ακόμη και αν είναι τυφλός. Και οι δύο πρώτοι δάσκαλοί του, ο Eugeni Ruiz και ο Manuel González, είναιτυφλοί. Στα δέκα του χρόνια έχει την τύχη να τον ακούσει ο σπουδαίος κιθαριστής της εποχής Julian Arcas, ο οποίος συμβουλεύει τον πατέρανα στείλει τον γιο του στη Βαρκελώνη για να του διδάξει κιθάρα. Ο πατέρας συμφωνεί με αυτή την πρόταση, αλλά επιμένει ταυτόχρονα να μάθει και πιάνο ο νεαρός, καθ’ ότι είναι πολύ δημοφιλές όργανο στην Ευρώπη, ενώ η χρήση της κιθάρας περιορίζεται στη συνοδεία των τραγουδιστών κυρίως. Στην πορεία ο Τάρεγκα, όντας ατίθασος, φεύγει από το σπίτι του και προσπαθεί να αρχίσει τη μουσική του καριέρα σε εστιατόρια και καφενεία της Βαρκελώνης.Σύντομα όμως εντοπίζεται, επιστρέφει αναγκαστικά στην πατρική του στέγη και ο πατέρας του προσπαθεί να τον συνετίσει και να τον εκπαιδεύσει. Δυστυχώς όμως, μετά από τρία χρόνια φεύγει ξανά από το σπίτι για τη Βαλένθια όπου μπαίνει σε μια ομάδα τσιγγάνων. Ο δύστυχος πατέρας ψάχνει και βρίσκει το γιο του, τον επαναφέρει, αλλά η ιστορία επαναλαμβάνεται για τρίτη και τελευταία φορά. Όταν επιτέλους ενηλικιώνεται, αρχίζει τις σπουδές του στο πιάνο και στη σύνθεση στο Βασιλικό Ωδείο της Μαδρίτης υπό την οικονομική ενίσχυση ενός πλούσιου εμπόρου. Η απόλυτη μουσική του ακοή και η τεχνική του κατάρτιση τον εμπνέουν για τις σπουδαίες του συνθέσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερες αγαπητές. Παράλληλα ασχολείται και με τη διδασκαλία της κιθάρας με αξιόλογα αποτελέσματα. Ανάμεσα στους μαθητές του που είναι σπουδαίοι κατοπινοί συνθέτες και κιθαριστές όπως ο Pujol, o Llobet, o Fortea, συγκαταλέγεται και η μετέπειτα σύζυγός του η María José Rizo, με την οποία αποκτούν τρία παιδιά. Εισάγει πολλά νέα στοιχεία εμπλουτίζοντας την τεχνική και το ηχόχρωμα της κιθάρας, αναδεικνύοντάς την ωςσολιστικό όργανο με μεγάλες δυνατότητες. Για να διευρύνει ακόμη περισσότερο το ρεπερτόριο του οργάνου, κάνει μεταγραφές πιανιστικών έργων σπουδαίων συνθετών για κιθάρα. Αστείρευτος στη μελέτη του, προετοιμάζει διαρκώς ρεπερτόριο και πραγματοποιεί συναυλίες μαζί με τη σύζυγό του, σε πολλές περιοχές και σπουδαία θέατρα, όπως στη Λυών, στο Παρίσι, στην Αγγλία. Στα 1885 εγκαθίσταται με την οικογένειά του στη Βαρκελώνη. Εκεί αποκτά αδερφικές φιλίες με τους εξαιρετικούς μουσικούς της Εθνικής Ισπανικής Σχολής, Αλμπένιθ, Γκρανάδος, Τουρίνα, Καζάλς. Από εδώ και μετά αρχίζει να συνδυάζει τη ρομαντική τάση της εποχής με τα ισπανικά λαϊκά στοιχεία και να μεταγράφει για κιθάρα πολλά από τα κομμάτια πιάνου του Αλμπένιθ.
Σε μια περιοδεία του στη Βαλένθια γνωρίζει τον Gómez de Jacoby, ο οποίος γίνεται ο πλούσος και πολύτιμος προστάτης του. Παραχωρεί στη οικογένεια Τάρεγκα μέρος του σπιτιού του έξω από τη Βαρκελώνη. Αργότερα πηγαίνουν μαζί στη Γρανάδα η οποία εμπνέει τον κιθαριστή να γράψει το «Recuerdos de l’ Alhambra», το οποίο και του το αφιερώνει.
Στην ώριμη πλέον φάση της ζωής του ο Τάρεγκα συνεχίζει να συνθέτει, αλλά περιορίζει τις συναυλίες του. Το 1900 επισκέπτεται το Αλγέρι όπου ακούγοντας έναν επαναλαμβανόμενο ρυθμό που έπαιζε ένα αραβικό τύμπανο συνθέτει το «Danza Mora». Τον Ιανουάριο του 1906, υπέστη παράλυση στη δεξιά του πλευρά. Παρά τις προσπάθειες ανάκαμψης, δυστυχώς δεν μπορεί να επιστρέψει στις συναυλίες και τις εμφανίσεις του. Πεθαίνειστη Βαρκελώνη τον Δεκέμβριο του 1909, σε ηλικία 57 ετών.
Ως συνθέτης, ο Τάρεγκα ήταν συντηρητικός, με στυλ παρόμοιο με τις γενικές τάσεις του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Το συνθετικό του έργο είναι γεμάτο ρομαντικά στοιχεία και περιλαμβάνει σπουδές, πρελούδια, μαζούρκες και πολλά άλλα. Έθεσε τα θεμέλια για την κλασική κιθάρα του 20ού αιώνα και για την καταξίωση του οργάνου ως σολιστικό. Λόγω της φοβερής δεξιοτεχνίας του, χαρακτηρίζεται ως οως ο «Sarasate της κιθάρας».
Η κιθάρα του Francisco Tárrega
