Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Enrique Granados (1867-1916)
«Ο Γκρανάδος καταφέρνει να συλλάβει όλη την κομψότητα, την λεπτότητα και την αριστοκρατίατης Ισπανίας του 18ου αιώνα. Τυποποίησε, καθρέπτισε και απεικόνισε στη μουσική του τη λαογραφία της χώρας του»
Frank Marshall, μαθητής του Granados
Καταλανός συνθέτης και πιανίστας.
Γεννιέται στη Λέριδα της Καταλονίας το 1867και όταν η οικογένειά του μετακομίζει στη Βαρκελώνη αρχίζει τις σπουδές του στο πιάνο στο Ωδείο της πόλης, από το οποίο παίρνει και το Δίπλωμά του. Λαμβάνοντας μέρος σε διαγωνισμό πιάνου κερδίζει το πρώτο βραβείο και αρχίζει σπουδές σύνθεσης με τον Φελίπε Πεντρέλ, τον παθιασμένο πρωτεργάτη της Εθνικής Ισπανικής Σχολής, ο οποίος τον εισήγαγε στις αρχές του μουσικού εθνικισμού.Στη συνέχεια κατευθύνεται στο Παρίσι όπου παίρνει μαθήματα πιάνου από τον κορυφαίοκαθηγητή του Ωδείου της γαλλικής πρωτεύουσας, Charles de Beriot. Επιστρέφοντας στη Βαρκελώνη δίνει το πρώτο του ρεσιτάλ πιάνο με μεγάλη επιτυχία και έτσι ξεκινάει τη σταδιοδρομία του ως βιορτουόζος πιανίστας στην Ευρώπη και στην Αμερική. Ως δεξιοτέχνης με εξαιρετικά χαρίσματα, συνυπάρχει σαν ντουέτο με διάσημους σολίστ όπως ο Πάμπλο Καζάλς και ο Ζακ Τιμπό. Το ενδιαφέρον του για την αναγέννηση της ισπανικής μουσικής τον οδηγεί στην ίδρυση μιας σειράς συναυλιών στη Βαρκελώνη, καθώς και μιας Μουσικής Ακαδημίας Πιάνου, που φέρνει το όνομά του.Παρά τη μεγάλη και απαιτητική προετοιμασία των παραστάσεών του, διδάσκει πιάνο και συνθέτει μουσική.
Ως συνθέτης γράφει κυρίως μουσική για πιάνο, που απαλλαγμένη από κάθε δεξιοτεχνική ρητορεία, έχει ως σκοπό να ξεπεράσει τα παραδοσιακά φορμαλιστικά σχήματα με τη βοήθεια των πιο ζωντανών στοιχείων από τη λαϊκή παράδοση, που διαποτίζονται από μία πρωτότυπη, ευκίνητη και δροσερή αρμονική επεξεργασία. Στις συνθέσεις του διακρίνεται κάποια επίδραση από τον Σοπέν, τον Λιστ και τον Γκρίγκ, καθώς και από τον συμπατριώτη του Αλμπένιθ, αν και το έργο του δεν έχει τόσο περίπλοκο γράψιμο από αρμονική άποψη. Ο ίδιος επηρέασε τον Μανουέλ δε Φάλια και τονΠάμπλο Καζάλς. Ήταν επίσης δάσκαλος του συνθέτη Rosa García Ascot. Μια από τις επιτυχίες του συνθέτη είναι η όπερα «Maria del Carmenin», για την οποία τιμήθηκε από το Βασιλιά. Έχει γράψει μια σειρά από ισπανικούς χορούς για πιάνο, τις γνωστές Goyescas εμπνευσμένες από τη ζωγραφική του Γκόγια (Goya). Από την Όπερα του Παρισιού του ζητείται να μετατρέψει το πιανιστικό αυτό έργοσε όπερα. Η όπερα, με ένα λιμπρέτο από τον Fernando Periquet, έγινε δεκτή, αλλά το ξέσπασμα του Α Παγκοσμίου Πολέμου βάζειτέλος στα σχέδια για την παραγωγή της. Η Μητροπολιτική Όπερα την ανέλαβε και είχε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Ιανουάριο του 1916 στη Νέα Υόρκη. Ο Γκρανάδος ήρθε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιβλέψει την παραγωγή και να παρακολουθήσει την πρεμιέρα.Παρά την ευνοϊκή ανταπόκριση του κοινού και των κριτικών, η όπερα δεν κέντρισε τελικά το ενδιαφέρον και δεν βρήκε ποτέ θέση στο λειτουργικό ρεπερτόριο. Το ταξίδι του Γκρανάδος στις Ηνωμένες Πολιτείες έληξε με τραγωδία. Προσκαλεσμένος από τον Πρόεδρο Γουίλσον να παίξει στον Λευκό Οίκο, ο Γκρανάδος καθυστέρησε την επιστροφή του στην πατρίδα του. Αντί να πάει κατευθείαν στην Ισπανία, όπως είχε προγραμματίσει, πέρασε πρώτα από την Αγγλία. Στο δρόμο της επιστροφής, έχασε τραγικά τη ζωή του, όταν το πλοίο που τον μετέφερε μαζί με τη σύζυγό του βυθίστηκε από γερμανική τορπίλη στη Μάγχη.
Η μουσική του μπορεί να χωριστεί σε τρεις κυρίως μορφές ή περιόδους: στη ρομαντικού στυλ, στην εθνικιστική – ισπανικού στυλ,συμπεριλαμβανομένων των «Ισπανικών Χορών»που θαύμαζαν ο Μασνέ, ο Κουί, ο Σεν Σανς και ο Γκριγκ και των «Έξι κομματιών πάνω σε ισπανικές παραδοσιακές μελωδίες» και στην περίοδο Γκόγια, η οποία περιλαμβάνει την πιανιστική Σουίτα Goyescas, την όπερα Goyescas, διάφορα Tonadillas (= ισπανικό τραγούδι θεατρικής προέλευσης με σατυρικό χαρακτήρα) για φωνή και πιάνο, θαρθουέλες και άλλα έργα. Πολλά από τα πιανιστικά έργα του έχουν μεταγραφεί για κιθάρα, λόγω του ισπανικού ύφους και της μελαγχολίας που διαθέτουν. Η μουσική του αποτελεί τη βάση στης σύγχρονης ισπανικής σχολής του πιάνου.
«Έχω έναν ολόκληρο κόσμο ιδεών. Ξεκινάω τώρα τη δουλειά μου»
Ο Γκρανάδος σε γράμμα προς φίλο του λίγες μέρες πριν τον αδόκητο θάνατό του
Η οδός προς τιμή του EnriqueGranados στην Καταλονία
