Alexander Scriabin (1872-1915)
«Η μουσική του Σκριάμπιν αποτελεί μια γνήσια
και ειλικρινή έκφραση ιδιοφυΐας»
Λέων Τολστόι
Ρώσος συνθέτης και πιανίστας.
Γεννιέται στη Μόσχα το 1872 σε μια οικογένεια αριστοκρατικής καταγωγής, με τον πατέρα του να κατάγεται από Ρώσους ευγενείς, ενώ η μητέρα του διαπρέπει ως πιανίστρια. Μεγαλώνει κυρίως με τη θεία του, ερασιτέχνιδα πιανίστρια, διότι η μητέρα του πεθαίνει όταν εκείνος είναι ενός μόλις έτους. Παίρνει κατ οίκον μαθήματα πιάνου και αργότερα γράφεται στο Ωδείο της Μόσχας με δασκάλους τον Τανέγιεφ και τον Αρένσκυ στη σύνθεση. Γίνεται γνωστός για τις πιανιστικές του επιδόσεις παρά το νεαρό της ηλικίας και τα μικρά του χέρια, που το άνοιγμά τους φτάνει με δυσκολία τις εννέα νότες. Το 1892 αποφοιτά με χρυσό μετάλλιο για τις πιανιστικές του σπουδές, πράγμα που δε συμβαίνει για τη σύνθεση, λογω διαφωνιών με τον Αρένσκυ σε ό,τι αφορά τη μουσική άποψη και το στυλ των συνθέσεων. Κάνει το ντεμπούτο του ως επαγγελματίας πιανίστας πλέον στην Αγία Πετρούπολη, ερμηνεύοντας δικά του έργα με θετικές κριτικές.
Παντρεύεται τη νεαρή πιανίστρια Βέρα Ισακόβιτς με την οποία αποκτούν τέσσερα παιδιά, συνεχίζει τις περιοδείες στη Ρωσία και το εξωτερικό, έχοντας ως αποκορύφωμα επιτυχίας τη συναυλία του στο Παρίσι. Προσλαμβάνεται ως καθηγητής πιάνου στο Ωδείο της Μόσχας και σιγά σιγά εδραιώνεται και φήμη του ως συνθέτης. Τον χειμώνα του 1904 μετακομίζει στην Ελβετία, χωρίζει με τη σύζυγό του και συνάπτει σοβαρή σχέση με την πρώην μαθήτριά του Τατιάνα Σλέζερ και αποκτούν επίσης άλλα τρία παιδιά. Μετά από σειρά επιτυχημένων εμφανίσεων σε διάφορα μέρη του κόσμου, η οικογένεια εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου ο ιμπεσσάριος Ντιαγκίλεφ προωθεί ενεργά τη ρωσική μουσική στη Δύση. Το 1909, πιο ώριμος από ποτέ, επιστρέφει οικογενεικώς στη Ρωσία, όπου συνεχίζει να συνθέτει δουλεύντας σε μεγαλεπίβολα έργα.
Ο Σκριάμπιν δίνει την τελευταία συναυλία της ζωής του τον Απρίλιο του 1915 στην Αγία Πετρούπολη, ερμηνεύοντας δικά του έργα και λαμβάνοντας τις καλύτερες κριτικές από εξέχοντα πρόσωπα της Ρωσίας. Γυρνώντας χαρούμενος στο σπίτι του παρατηρεί ένα σπυράκι στο πάνω χείλος του, το οποίο προϋπήρχε, να έχει εξελιχθεί άσχημα. Σε συνδυασμό με υψηλό πυρετό και κακουχία, παθαίνει σηψαιμία. Ο θάνατός του, μετά από λίγες ημέρες, αποδίδεται σε πυογενή στρεπτόκοκκο. Είναι θαμμένος στο κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι της Μόσχας
Υπήρξε ένας από τους πιο καινοτόμους και αμφιλογόμενους πρώιμους μοντέρνους συνθέτες. Τα πρώτα έργα του έχουν έντονες επιρροές από Σοπέν και Λιστ, ενώ τα επόμενα από Βάγκνερ, Ντεμπισύ και Ραβέλ. Έγραψε πολλά έργα για πιάνο, ένα κοντσέρτο, συμφωνίες και άλλα. Έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θεοσοφία και τις ανατολικές φιλοσοφίες, οικοδομώντας μια ακραία μεταφυσική, με ιδιοφυή όμως τρόπο, η οποία προσδιόρισε μεγάλο αριθμό έργων του. Ταυτιζόμενος με τον υπεράνθρωπο του Νίτσε ως απόλυτος δημιουργός, ήθελε να φτάσει μέσα από την Έκσταση, στη συγχώνευση με τον Κόσμο, να κάνει να ηχήσει η τελική συγχορδία της φυλής μας σε συμφιλίωση με το Πνεύμα! Όσο ανέπτυσσε τις προσωπικές του θεωρίες γινόταν αρμονικά πιο τολμηρός στα έργα του για πιάνο. Χρησιμοποιούσε συγχορδίες φτιαγμένες από 4εςκαι μερικές φορές από 2ες πετυχαίνοντας αυτό που ονομάστηκε «εμπρεσιονιστική ατονικότητα». Η εμμονή του σε «έξω – μουσικές» ιδέες τείνει να αποσπάσει την προσοχή από την αναμφισβήτητα εξαίρετη ποιότητα της μουσικής του. Το 2020 τοποθετήθηκε η προτομή του στη μικρή αίθουσα του Ωδείου της Μόσχας.
