Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Σόλων Μιχαηλίδης (1905 – 1979)
Κύπριος συνθέτης, μαέστρος και παιδαγωγός
Ο Σόλων Μιχαηλίδης γεννιέται στη Λευκωσία το 1905 και μεγαλώνει με τη γιαγιά και τον πατέρα του, καθώς η μητέρα του πεθαίνει εννέα μήνες μετά τη γέννησή του. Από μαθητής του δημοτικού αρχίζει να μαθαίνει κιθάρα και μαντολίνο. Στα είκοσι δύο του χρόνια διορίζεται καθηγητής κιθάρας, θεωρίας και Ιστορίας της Μουσικής στο κυβερνητικό Ωδείο Κύπρου στη Λευκωσία. Εδώ, με τη βοήθεια του διευθυντή του Ωδείου, Ησαΐα Καλμάνοβιτς, Ρώσου πιανίστα εβραϊκής καταγωγής, μαθαίνει πιάνο και αρμονία. Παράλληλα, μελετά, μέσω αλληλογραφίας, στο Trinity College of Music του Λονδίνου.
Αργότερα, κατευθύνεται στο Παρίσι και αρχίζει να φοιτά στην École Νοrmale de Musique, όπου μελετά αρμονία και αντίστιξη με την παιδαγωγό Νadia Βουlanger και πιάνο με τους Ρ. Maire και Alfred Cortot. Ολοκληρώνει τις σπουδές του στη Schola Cantorum του Παρισιού, όπου παρακολουθεί σύνθεση με τον Guy de Lioncourt και διεύθυνση ορχήστρας με τον μαέστρο, πιανίστα και συνθέτη Marcel Labey. Στο Παρίσι ο Μιχαηλίδης γράφει τα πρώτα του έργα. Αποφοιτά από τη Schola Cantorum το 1934 με δίπλωμα σύνθεσης. Παρά τις προτάσεις που έχειαπό τον Lioncourt να μείνει και να διδάξει στο Παρίσι, επιστρέφει στην Κύπρο το 1934 και παντρεύεται την Καλλιόπη Μορίδου.
Ιδρύει τον Σύλλογο Συναυλιών της Λεμεσού, την Κυπριακή συμφωνική ορχήστρα και το Ωδείο Λεμεσού το οποίο διευθύνει είκοσι χρόνια. Διδάσκει στο Λανίτειο κοινοτικό Γυμνάσιο και ύστερα από πρόσκληση του Βρετανικού Συμβουλίου, πηγαίνει στο Λονδίνο να ενημερωθεί για τη σύγχρονη αγγλική μουσική. Το 1957 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης. Όταν ιδρύεται η Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος, διορίζεται μόνιμος αρχιμουσικός της και καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες για να την εδραιώσει. Όταν η ορχήστρα μετονομάζεται σε Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, διορίζεται γενικός διευθυντής της.
Οι συνθέσεις του είναι εμπνευσμένες από την ελληνική αρχαιότητα, τη βυζαντινή παράδοση και το δημοτικό τραγούδι. Κύρια χαρακτηριστικά του ύφους του είναι ο λυρισμός και η διαύγεια, στοιχεία που του καλλιέργησε η γαλλική παιδεία. Χρησιμοποιεί τους αρχαίους βυζαντινούς τρόπους και χειρίζεται με λεπτότητα τα χρώματα της ορχήστρας.
Ο Σόλων Μιχαηλίδης είναι και μουσικολόγος με πλούσιο ερευνητικό έργο και συγγράματα, όπως η περίφημη Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής, που έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών.
Διετέλεσε μέλος του γνωμοδοτικού συμβουλίου του Υπουργείου Παιδείας, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας Λαϊκής Μουσικής και μέλος κριτικής επιτροπής διεθνών οργανισμών μουσικής. Συμμετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια και υπήρξε συνεργάτης της βρετανικής εγκυκλοπαίδειας The Grove Dictionary of Musicand Mucicians.
Με την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16 Αυγουστου 1960, ο Πρόεδρος Μακάριος αναθέτει στο μουσουργό Σόλωνα Μιχαηλίδη, τη σύνθεση ενός ύμνου για το νεοσύστατο κράτος. Ο συνθέτης ολοκληρώνει τον Εθνικό Ύμνο το 1963 και χρησιμοποιείται κατά τις επίσημες επισκέψεις του Μακάριου στο εξωτερικό. Επρόκειτο βασικά για ένα μουσικό εμβατήριο χωρίς λόγια το οποίο χρησιμοποιούσαν και οι Τουρκοκύπριοι. Η ανάκρουση του Ύμνου της Κυπριακής Δημοκρατίας εγκαταλείφθηκε το 1966.
Πεθαίνει μετά από ασθένεια το 1979. Ο καλλιτεχνικός κόσμος της Ελλάδας τον αποχαιρετά με επιμνημόσυνη δέηση στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών και η σορός του μεταφέρθηκε στην Κύπρο με αίτημα της Κυπριακής Πολιτείας. Η χορωδία ΑΡΗΣ έψαλλε κατά τη νεκρώσιμη ακολουθία και ερμήνευσε επίσης σε πρώτη εκτέλεση το τελευταίο έργο του Σόλωνα Μιχαηλίδη, το χορωδιακό «Κερύνεια μου», κατά την ταφή που έγινε στο κοιμητήριο Αγίου Νικολάου στη Λεμεσό.
Έχει συνθέσει όπερες, ορχηστρικά, χορωδιακά, μουσική δωματίου, έργα για πιάνο.
