Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
Σπυρίδων Φιλίσκος Σαμάρας (1861 – 1917)
Ο συνθέτης του Ολυμπιακού Ύμνου
Έλληνας Κερκυραίος συνθέτης,
ο κορυφαίος της Επτανησιακής Σχολής
Ο Σπυρίδων Φιλίσκος Σαμάρας γεννιέται στην Κέρκυρα το 1861. Ο πατέρας του είναι γραμματέας υποπρόξενου του Ελληνικού Βασιλικού Προξενείου. Παίρνει τα πρώτα μαθήματα μουσικής από τον μουσουργό Σπυρίδωνα Ξύνδα, ο οποίος τον κατευθύνει στο Ωδείο Αθηνών για καλύτερη εξέλιξη. Εκεί παρακολουθεί μαθήματα βιολιού, πιάνου, θεωρητικών και ενορχήστρωσης. Στα δεκαπέντε του χρόνια παίζει βιολί σε θιάσους όπερας και συνθέτει τα πρώτα του έργα. Συνεχίζει τις σπουδές του στο Ωδείο του Παρισιού με καθηγητή τον κορυφαίο Leo Delibes, τον Βασιλιά του σύγχρονου μπαλέτου. Στη διάρκεια της τρίχρονης παραμονής του στο Παρίσι, αποσπά ιδιαίτερα εγκωμιαστικά σχόλια και χαρακτηρισμούς από φημισμένους συνθέτες της εποχής, όπως Μασνέ, Γκουνώ και άλλους. Αποκτά επαφές και δημιουργεί σχέσεις με κύκλους του κόσμου του πνεύματος και της αριστοκρατίας, ενώ οι συνθέσεις του παίζονται τακτικά. Στη συνέχεια εγκαθίσταται στην Ιταλία, όπου παρουσιάζει με μεγάλη επιτυχία διάφορα έργα του, ανάμεσά τους την όπερα «Φλώρα Μιράμπιλις», η οποία, μετά την «Καβαλλερία Ρουστικάνα» του Πιέτρο Μασκάνι, θεωρήθηκε η πρώτη όπερα που «παρεστάθη εν Ιταλία επί των αρχών της Scuola del verismo», ο Σαμάρας κατατάσσεται ανάμεσα στους σημαντικότερους εκπροσώπους του Ιταλικού Βερισμού και χαρακτηρίζεται ως «πρωτοπόρος», πριν τον Πουτσίνι και τον Λεονκαβάλλο.
Μετά από αυτές τις επιτυχίες στο εξωτερικό, επιστρέφει στα πάτρια εδάφη όπου παρουσιάζει και διευθύνει επιτυχώς τα έργα του, παρά τις αντίξοες καλλιτεχνικές συνθήκες και τον πόλεμο των ανταγωνιστών του. Παντρεύεται την πιανίστα Άννα Αντωνοπούλου. Το 1896 συνθέτει, για τους Α Ολυμπιακούς Αγώνες, τον πασίγνωστο Ολυμπιακό Ύμνο (καθιερώθηκε το 1958), πάνω σε ποίηση του Κωστή Παλαμά. Γράφει πολλές οπερέτες με βάση ιστορικά θέματα, εμπνευσμένα από τους Βαλκανικούς Πολέμους, τραγούδια, έργα για πιάνο, για ορχήστρα, για χορωδία και ένα έργο μουσικής δωματίου. Από τα έργα του, σώζονται σήμερα στο Αρχείο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έξι όπερες και τρεις οπερέτες.
Πεθαίνει στην Αθήνα από χρόνια νεφρίτιδα το 1917. Ένα χρόνο μετά τον θάνατό του γίνονται τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στο μικρό κηπάριο του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών, παρουσία εκπροσώπων της Κυβέρνησης και της Δημοτικής Αρχής.
