Η Τζαζ είναι Ελευθερία”
Thelonious Monk
Συνθέτης-Πιανίστας τζαζ
Η Jazz είναι το μουσικό είδος που θεωρείται ως η εξέλιξη της αμερικανικής λαϊκής μουσικήςλίγο πριν τη λήξη του 19ου αιώνα. Φαίνεται ότι οι ρίζες της βρίσκονται στα χρόνια της Αποικιακής περιόδου στην Αμερική. Η μουσική αυτή είναι μια συγχώνευση αφρικανικών μουσικών στοιχείων και θρησκευτικών ύμνων, που μέσω των νησιών της Καραϊβικής μεταφέρουν οι Νέγροι Αφρικανοί σκλάβοι στον τόπο της δουλείας τους. Μέσα στο καινούριο περιβάλλον δημιουργείται μια μουσική που εκφράζει τον πόνο, τη νοσταλγία και την αγανάκτηση των μαύρων δούλων. Οι άνθρωποι αυτοί, σαν μοναδικό τρόπο έκφρασης, έχουν το τραγούδι που το συνοδεύουν με απλά αυτοσχέδια όργανα. Η μουσική αυτή δημιουργία χαρακτηρίζεται από τον έντονο ρυθμό και τον αυτοσχεδιασμό.
Λίγο πριν τελειώσει ο 19ος αιώνας αρχίζει ηιστορία της τζαζ σε μια ύποπτη συνοικία της Νέας Ορλεάνης. Όταν το 1917 η αστυνομία ξεκαθαρίζει τη συνοικία αυτή, οι μουσικοί της τζαζ διασκορπίζονται και οι περισσότεροι καταλήγουν στο Σικάγο. Το είδος της τζαζ αυτής της περιόδου ονομάζεται Ντίξιλαντ. Η κλασική αυτή περίοδος της τζαζ τελειώνει με την οικονομική κρίση του 1929. Ήδη όμως η μουσική αυτή έχει εξαπλωθεί και στις άλλες αμερικάνικες μεγαλουπόλεις χάρη στα συγκροτήματα που απαρτίζονται τώρα πια όχι μόνο από μαύρους αλλά και από λευκούς ερμηνευτές.
Η ετυμολογία της λέξης δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί. Η πιο δυνατή εκδοχή υποστηρίζει ότι η λέξη «τζαζ» σχηματίστηκε από το γαλλικό ρήμα Jaser που σημαίνει Φλυαρώ (οι λευκοί της Νέας Ορλεάνης μιλούσαν τότε γαλλικά), επειδή η φλυαρία υπονοεί τον αυτοσχεδιασμό.
Στο χώρο της τζαζ ανήκει και το Ραγκτάιμ, τυπωμένη μουσική για πιάνο. Το μουσικό αυτό στιλ που κάλυψε το πρώτο τέταρτο του 20ουαιώνα ανέδειξε συνθέτες όπως Σκότ Τσόπλιν, Τομ Τάρπιν, Άρτι Μάθιους και άλλους. Το Σουίνγκ επίσης, είναι ένα από τα δημοφιλέστερα είδη της τζαζ μουσικής.
Στις επόμενες δεκαετίες του 20ου αιώνα, η εμπορευματοποίηση της τζαζ της αφαιρεί τη γνησιότητα. Πάντα όμως το είδος αυτό ενδιαφέρει μια μεγάλη μερίδα κοινού σε όλο τον κόσμο. Ο λικνιστικός ρυθμός, οι πιο καινούριες αρμονίες, οι συνδυασμοί των συγχορδιών, το αισθησιακό ίσως τραγούδι (δεν υπάρχει πάντα) και η λιτή αλλά καθόλου υποδαιέστερη ορχήστρα είναι τα διαφορετικά, από τις προηγούμενες εποχές, στοιχεία που αυξάνουν το ενδιαφέρον του κοινού. Για τους γνώστες της μουσικής αξίζει να αναφερθεί ότι η βάση της τζαζ αρμονίας είναι η τετράφωνη συγχορδία, σε διαφοροποίηση με την κλασική αρμονία η οποία στηρίζεται στην τρίφωνη συγχορδία.
Οι ορχήστρες τζαζ είναι γενικά ολιγομελείς και σ’ αυτές κυριαρχούν πνευστά και κρουστά όργανα. Τα έγχορδα συναντώνται πολύ σπάνια(βιολί). Το κοντραμπάσο, σχεδόν μόνιμα, με την τεχνική του pizzicato, κρατάει το ρυθμό δίνοντας τον παλμό. Βασικό ρόλο παίζει το σαξόφωνο ή η τρομπέτα, το τρομπόνι αλλά και το κλαρινέτο. Κιθάρα επίσης και φωνή. Αναπόσπαστο στοιχείο το πιάνο και τα κρουστά. Το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού παραμένει πάντα πρωταρχικό.
Σπουδαίοι μουσικοί της τζαζ μουσικής είναι οι Ντιουκ Έλινγκτον, Τζέλι Ρολ Μόρτον, Τζον Χάμοντ, Όσκαρ Πίτερσον, Λούς Άρμστρονγκ, Τζον Κολτρέιν, Μπέσι Σμιθ, Έλα Φίτζεραλντ, Τζάνγκο Ράινχαρντ και πολλοί ακόμη.
«Η τζαζ είναι η γλώσσα των συναισθημάτων μας»
Charles Mingus
«Η ζωή μοιάζει με τη τζαζ. Είναι καλύτερα όταν αυτοσχεδιάζεις»
George Gerswin
Charles Mingus: Ο καθένας μπορεί να κάνει το απλό να μοιάζει περίπλοκο. Η πραγματική δημιουργικότητα, είναι να κάνεις το περίπλοκο να μοιάζει απλό.»
-Η τζαζ είναι η γλώσσα των συναισθημάτων μας.
Charles Mingus: Ο καθένας μπορεί να κάνει το απλό να μοιάζει περίπλοκο. Η πραγματική δημιουργικότητα, είναι να κάνεις το περίπλοκο να μοιάζει
