Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Γράφει η Νατάσα Παπαστάθη, καθηγήτρια μουσικής
«Δι’ όσους την εννοούν, δεν έχει ανάγκην ορισμού· δι’ όσους δεν την εννοούν, επίσης».
Αλέξανδρος Κατακουζηνός
για το τι είναι μουσική
Έλληνας συνθέτης, μουσικοπαιδαγωγός και ποιητής
σμυρναίικης καταγωγής.
Ο Αλέξανδρος Κατακουζηνός γεννιέται στην Τεργέστη το 1824 και είναι εγγονός του Διδάσκαλου του Γένους Κων/νου Κούμα. Στην εφηβική του ηλικία αρχίζει μαθήματα μουσικήςμε τον Δημήτριο Διγενή. Συνεχίζει τις σπουδές του στο Παρίσι και τη Βιέννη. Μετά την αποφοίτησή του ασχολείται κυρίως με τη βυζαντινή μουσική και τη θέσπιση της τετραφωνίας στο εκκλησιαστικό μέλος στην εκεί Ελληνική Εκκλησία, δημιουργώντας χορωδία την οποία διευθύνει επιτυχώς για δεκαεπτά συνεχόμενα χρόνια. Διετελεί επίσης διευθυντής χορωδίας στο ναό της Αγίας Τριάδος στην Οδησσό. Το 1870 έρχεται στην Ελλάδα, ύστερα από πρόσκληση της βασίλισσας Όλγας. Ως διευθυντής της χορωδίας του παρεκκλησίου των ανακτόρων, επιδιώκει να συγχωνεύσει τη δυτική αρμονική παράδοση με τους βυζαντινούς ήχους, επιχειρεί δηλαδή να συγκεράσει την μελωδική αρμονία της Ευρωπαϊκής μουσικής με την παθητικότητα και το κάλλος της Εκκλησιαστικής μουσικής, συνθέτοντας δικά του έργα στα οποία διατηρεί πιστά το αρχαίο μέλος ενώ ταυτόχρονα είναι εμφανέστατη και η επίδραση της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησιαστικής μουσικής. Παράλληλα υπήρξε ένας από τους πρώτους που συνέβαλλαν στη δημιουργία του Ωδείου Αθηνών, στο οποίο, επί σειρά ετών, διδάσκει αφιλοκερδώς.
Θεωρείται λοιπόν, ο κύριος εισηγητής του πολυφωνικού συστήματος στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, μια και οι δύο προηγούμενες απόπειρες είχαν αποτύχει.
Ανάμεσα στους μαθητές του υπήρξαν οι Δημήτριος Ρόδιος, Σπυρίδων Σπάθης, Γεώργιος Παχτίκος κ.α. Συνέθεσε πάνω σε δικούς του στίχους πολλά παιδικά τραγούδια, μελοδράματα, τη Δοξολογία σε Λα μείζονα, σονάτες και ποιητικές συλλογές.
Πεθαίνει στην Αθήνα το 1892.
